Perspectief van de Nederlandse akkerbouw

De wereldbevolking is sterk groeiende. Hoe gaan we alle mensen voorzien van voldoende voedzaam eten, met zo min mogelijk impact op het milieu en klimaat? Wij willen als Nederlandse akkerbouw een voorbeeld zijn voor de wereld: een weerbaar voedselsysteem dat is ingebed in de maatschappij. 

Al generaties lang werkt de Nederlandse akkerbouw aan het optimaal benutten van onze akkers door het produceren van gezond en duurzaam voedsel. De rol van excellente voedselproducent en kampioen verwaarding zal de akkerbouw behouden en versterken.

We zetten met ons Actieplan Plantgezondheid in het bijzonder in op:

• Weerbare teeltsystemen
• Precisielandbouw
• Versterken biodiversiteit
• Milieuprestaties inzichtelijk voor de markt

De toenemende vraag naar circulaire grondstoffen (onder andere door de bouw en chemie) is een kans voor de akkerbouw. Gewassen en reststromen die geschikt zijn voor biobased toepassingen (onder andere vlas, hennep, zetmeelaardappelen en bietenpulp) zorgen door de binding van CO₂ voor langdurige koolstofvastlegging. 

De teelten die geschikt zijn voor biobased materialen leveren ook een positieve bijdrage aan de bodemgezondheid en de waterkwaliteit. Het is voor de akkerbouw van belang dat de koolstofvastlegging aan de sector wordt toegerekend.

We zetten ons in voor het gebruik van biobased materialen voor:

• Bouw & isolatie
• Persoonlijke verzorging
• Groene chemie
• Textiel & kleurstoffen

De akkerbouw heeft een sleutelrol in de eiwittransitie. Wij halen plantaardige eiwitten uit bestaande gewassen, zoals (zetmeel-)aardappelen, en uit specifieke eiwitteelten, zoals veldbonen. Deze teelten passen uitstekend in de trend naar meer plantaardige en gezonde voeding. Daarnaast dragen vlinderbloemige eiwitgewassen bij aan stikstofbinding en de bodemvruchtbaarheid.

De bedrijven in onze sector zetten in op:

• Eiwittransitie
• Klimaatpositieve producten
• Sterke merken voor Nederlandse en regionale producten
• Duurzaamheidscertificering met meerwaarde

De akkerbouw kan een belangrijke rol spelen op het gebied van duurzame energie, waterstofproductie en lokale samenwerking. Onderaan de streep is de akkerbouw nu al energieneutraal. Op akkerbouwbedrijven zijn over het algemeen nog voldoende mogelijkheden om meer duurzame energie op te wekken. 

Vaak is er echter geen ruimte meer op het elektriciteitsnet. We zetten daarom in op het beter balanceren van energie op bedrijven, inclusief tijdelijke opslag. Ook zien we grote kansen voor het elektrificeren van onze bedrijven en voor het produceren van groene waterstof. De akkerbouw is daarmee een belangrijke troef voor de energietransitie in Nederland.

We zetten als sector in op:

• Elektrificeren van bedrijven
• Uitfaseren van fossiele brandstoffen
• Balanceren, inclusief tijdelijke opslag van energie
• Productie van groene waterstof

Biodiversiteit is een voorwaarde voor een gezonde bedrijfsvoering. Onze ambitie is om biodiversiteit en onderhoud van een aantrekkelijk landschap op rendabele wijze te integreren in de bedrijfsvoering van telers.

Om akkerbouwers te kunnen belonen voor hun prestaties op het gebied van biodiversiteit en landschap heeft BO Akkerbouw met partners de BiodiversiteitsMonitor Akkerbouw ontwikkeld. Verwerkers, overheden en retailpartijen kunnen op basis van deze monitor bijdragen aan een beloning die losstaat van de productie.

Als sector zetten we in op:

• Brede toepassing van de BiodiversiteitsMonitor Akkerbouw
• Onderzoek naar functionele agrobiodiversiteit
• Kennisverspreiding over biodiversiteit
• Langjarige vergoedingen voor landschapselementen

De akkerbouw vervult een sleutelrol in het sluiten van kringlopen. Als belangrijke benutter van dierlijke mest en als leverancier van veevoer via reststromen staat de plantaardige teelt aan de basis van kringlooplandbouw. De kringloop kan verder worden gesloten als het mogelijk wordt om nutriënten in humane mest uit slib via rioolwaterzuiveringen terug te winnen en in te zetten. Ook slib en digestaat uit eigen productieprocessen van de verwerkende bedrijven kan beter worden benut. 

Om de nutriëntenkringlopen beter te sluiten, werkt de sector aan het verder verhogen van de stikstofefficiëntie van gewassen. Kringlooplandbouw kan echter alleen bestaan in een kringloopmaatschappij. Er ligt een grote opgave om reststromen zoals gft-compost schoon aan te leveren.

Als sector zetten we in op:

• Schone compost
• Groene circulaire meststoffen
• Beter benutten van slib en digestaat
• Collectief verwerken van reststromen

De akkerbouw kan bijdragen aan het opvangen van de gevolgen van klimaatverandering. Het gaat om het bewerkstelligen van een klimaatbestendige voedselvoorziening en een adaptief watersysteem. Daarom zetten wij in op robuuste gewassen die beter bestand zijn tegen droogte en verzilting. Nieuwe veredelingsmethoden spelen daarin een cruciale rol. 

Daarnaast doen we onderzoek naar het nemen van passende maatregelen op percelen, zoals het tegengaan van bodemverdichting en het vergroten van het waterbergend vermogen van de bodem door verhoging van het organischestofgehalte. Klimaatadaptieve maatregelen helpen bovendien om af- en uitspoeling van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen naar het milieu tegen te gaan.

Als sector zetten we in op:

• Nieuwe veredelingsmethoden voor robuuste rassen
• Duurzaam bodembeheer
• Waterbesparende technieken
• Vergroting van het waterbergend vermogen